KAHRAMANMARA� �LݒN�N �EVRE SORUNLARI A�ISINDAN GENEL G�R�N�M�

S�rt�n� Ah�r Da���na dayam��, ellerini bereketli Mara� Ovas��na uzatm��, ba�r�nda Mara���n yi�it insan�n� yeti�tirmi� ve y�z�n� �sl�m��n Kutsal Mekanlar�na �evirmi� �irin Kent Mara���m�z�n g�zellikleri saymakla bitmez. Tarihte �arslanlar �ehri� olarak adland�r�lan Mara���m�z�n ge�mi�i Hititlere kadar uzanmakta, Romal�lar, Bizansl�lar��n y�netiminden sonra bu topraklar Hz. �mer zaman�nda �sl�m Devleti�ne kat�lm��t�r. 14. y�zy�lda Dulkadir Beyli�i 200 y�l kadar Mara� ve �evresine hakim olmu�tur. Bu beyli�in hakimiyetinden sonra, Yavuz Sultan Selim zaman�nda Osmanl� Devletine ba�lanm��t�r. Mara� tarihindeki alt�n sayfalardan birini 1. Cihan Harbinden sonra yazd�rm�� ve �Kahramanl�k� unvan�na hak kazanm��t�r. Birinci Cihan Harbinden sonra Osmanl� Devletini par�alamak i�in i�tahlanan Bat�l� Zorba Devletler, Yurdumuzun �e�itli yerlerini i�gal etmi�ler, bu i�galler s�ras�nda, Frans�zlar g�zel Mara���m�z� Ermenilerle birlikte talan etmeye, yak�p y�kmaya �al��m��, ancak, bunda muvaffak olamam��, S�t�� �mam��n ate�ledi�i ba��ms�zl�k ve kurtulu� k�v�lc�m� ile d��manlar�n�, el ve g�n�l birli�iyle yenmeyi ba�arm�� ve Kahraman olarak an�lmaya ba�lanm��t�r.

�irin Mara���m�z hakk�nda k�saca bilgi verdikten sonra, konumuzu (yani Kahramanmara� �li ve �evre Sorunlar�n�) siz de�erli Kentmara� sitesi ziyaret�ilerine sunal�m. �nce Kahramanmara���n �evre zenginliklerine g�z atal�m.

 KAHRAMANMARAޒIN �EVRE ZENG�NL�KLER�

Kahramanmara� �li �evre de�erleri a��s�ndan olduk�a zengindir. �limizin topraklar�n�n b�y�k k�sm� Akdeniz b�lgesinde yer almas�na ra�men, kuzey kesiminde Do�u Anadolu B�lgesi, g�neyinde ise G�neydo�u Anadolu B�lgesi iklim ve co�rafya �artlar� ge�erlidir. �� b�lgenin �zelliklerini ta��mas� �evre a��s�ndan olduk�a g�zellikler ve zengin de�erler sa�lamaktad�r. Kahramanmara���n do�al zenginlikleri olarak bir ��rp�da, ormanc�l�k, akarsular, yeralt� sular�, tar�m potansiyelini sayabiliriz. Bu potansiyeli heba etmeden yararl� ekonomik faaliyetlere �evirmek, sanayile�mek, ancak, t�m bunlar�n yan�nda �evreyi geli�tirmek, korumak ve �evre kirlili�ini �nlemek her Mara�l��n�n hedefi olmal�, bu ama� do�rultusunda �al���lmal�d�r.

Ama�, bu olumlu �zelliklerine kar��n, Kahramanmara���m�z�n �evre de�erlerini bozan, g�zelim havas�n�, suyunu bozan, kentin s�kunetini ortadan kald�ran ve �ehri �irkinle�tiren baz� faaliyetler yok de�il. Kahramanmara���n ekonomik yap�s�n�n geli�mesi, �zellikle sanayi sekt�r�n�n at�l�m yapmas�n�n baz� �evre de�erleri �zerinde tesir yapmas� normal g�r�lmeli, ancak �evre konusunda gereken tedbirler gecikmeksizin al�nmal�d�r. Zira, i� i�ten ge�ti�inde, ya eski �evre de�erlerine, temiz hava, bol suya, sakin ortama tekrar kavu�mak m�mk�n olmayacak, ya da bu de�erleri elde etmek i�in b�y�k parasal kaynaklar ve �abalar gerecektir. Bu nedenle, �evre konusunda gerekli �al��malar ihmal edilmemelidir.

 KAHRAMANMARAޒIN �EVRE SORUNLARI

�l Merkezi ba�ta olmak �zere, �limiz dahilinde �e�itli �evre sorunlar� ya�anmaktad�r. Bunlar� a�a��da g�rmeden �nce, �evre Bakanl���n�n yay�nlam�� oldu�u, ��evreyi �ncelikle Etkileyen Baz� Sanayiler ve Temel Sekt�r Faaliyetleri� kitab�ndaki bilgilere g�re, �limizin genel durumunu ele alal�m:

Bu kitaptaki listeye g�re, Kahramanmara� �l genelinde, �evreyi �ncelikle etkileyen 10 adet sanayi tesisi bulunmaktad�r. Bu tesisleri s�ralayacak olursak; 1 adet Ka��t-Karton Fabrikas�, 1 adet termik santral, 1 adet �eker fabrikas� ve 7 adet mezbaha. Bu tesislere ilave etmek gerekecektir. Zira, Kahramanmara��taki Tekstil End�strisi, yaln�zca ipli�i ve ham pamu�un i�lenmesine dayal� olmaktan ��k�p tekstil boya end�strisi de geli�mektedir. Bu da �nemli kirlilik �e�ididir.

1 - Hava Kirlili�i: �limizin birinci �ncelikli �evre sorununun �ehir merkezindeki, �zellikle k�� aylar�nda g�r�len yo�un hava kirlili�i oldu�unu s�yleyebiliriz. Ger�ekten de, k�� aylar�nda, sabah vakitlerinde �ehrin �zerine ��ken kesif sis ile birlikte atmosferdeki kirlili�i (K�k�rtdioksit SO2, ask�daki kat� maddeyi PM) g�zlemek m�mk�nd�r. Zaten, hava kirlili�i konusunda yay�nlanan Bakanl�k (�evre Bakanl���, Enerji Bakanl���) genelgelerinde Kahramanmara���n hava kirlili�inde birinci �ncelikli iller aras�nda yerald��� g�r�lmektedir. (Ancak, son y�llarda k�m�r denetimlerinin yayg�nla�mas� ve ithal k�m�r kullan�m�n�n artmas�yla Kahramanmara� �l Merkezi ve genelinde hava kirlili�ine yol a�an SO2 ve PM�nin d��t��� s�ylenebilir.) Son y�llarda kirlili�in artmas�nda, �l�deki sanayi faaliyetlerinin geli�mesi kadar, kentin yerle�ik konumunun da etkili oldu�u a��kt�r. Zira, �l Merkezi Ah�r Da��n�n eteklerinde kurulu olup hava ak�m� bak�m�ndan da kuzey k�sm�n�n kapal� olmas�, �ehrin r�zgara a��k yerlerinde de plans�z bir bi�imde baz� binalar�n yap�lm�� olmas�, bu binalar�n aras�nda hava ak�m�n� sa�layacak aral�klar�n olmamas� hava kirlili�ini art�r�c� etkendir. Ayr�ca, �l�de hava kirlili�ine yol a�an bir ba�ka etken de, konutlar�n �s�t�lmas�ndan (yakma sistemi ve yak�tlardan) ve motorlu ta��t trafi�inden kaynaklanmaktad�r. Bu konuda da, ciddi denetim uygulan�p egzoz gaz� �l��mlerinin yap�lmas� gerekir.

2 - G�r�lt� Kirlili�i: Bu kirlilik kapsam�nda, �ehir merkezinde egzozundan olduk�a fazla ses ��kararak trafikte seyreden sepetli motosikletleri ve denetimsiz olarak sokak ortalar�nda yap�lan d���n, ni�an t�reni gibi e�lenceleri, sokak aralar�nda sat�� yapan seyyar sat�c�lar� sayabiliriz. G�r�lt� kirlili�ini azaltmak �zere, �ehrin ana arterlerine sepetli motorsikletlerin girmesi yasakland���nda bu sorunun bir nebze ��z�me kavu�aca�� s�ylenebilir.

3 - Su Kirlili�i: Su kirlili�i bak�m�ndan da, sanayi at�klar�na muhatap olan Erkenez �ay� ve Aksu Irma�� herge�en g�n kirlenmektedir. �te yandan y�zeysel su kaynaklar� (S�r, Menzelet, Kartalkaya, Ayval�, Barajlar� gibi) bak�m�ndan olduk�a zengin olan, hatta bu kaynaklar�n baz�lar�n�n (Kartalkaya Baraj� gibi)�ehir i�me suyu olarak da kullan�ld��� dikkate al�narak, bu de�erlerin �ehir kanalizasyon at�klar�na, sanayi at�klar�na maruz b�rak�lmamas� gerekir.

4 - Tar�m Topraklar�n�n Azalmas�: �ehir merkezinde �nemli bir kirlilik t�r� de, 1. s�n�f tar�m topraklar�n�n sanayiye a��lmas�d�r. Bu konuda ciddi tedbir al�narak �ehir sanayisinin �orak araziye kayd�r�lmas� icap eder.

5 - �l ve �l�e Merkezlerinde Ye�il Alanlar�n Az Olmas�: �l genelinde ye�il-ormanl�k alanlar�n miktar�n�n iyi d�zeyde olmas�nda kar��n, il ve il�e merkezlerinde yo�un ve dinlendirici ye�il alanlar�, parklar� ve bah�eleri g�rmek m�mk�n olamamaktad�r. �rne�in, Kahramanmara� �ehir merkezinde park ve bah�e say�s�n�n istenen ve �zlenen d�zeyde olmad��� s�ylenebilir. Bu durum Kahramanmara� �line ba�l� il�e merkezlerinin bir�o�u i�in de ge�erlidir.

6 � Kat� At�klar:�l genelinde kat� at�klar�n depolanmas� ve d�zenli ��p alanlar�n olu�turulmas� noktas�nda b�y�k sorunlar ya�anmaktad�r. Bu kapsamda, Kahramanmara� �ehir Merkezi�nin ��plerinin Erkenez �ay� civar�na d�zensiz olarak d�k�ld���, Pazarc�k �l�e Merkezi�nin ��plerinin ise Malatya yolu �zerinde a�a�l�k alana d�k�ld��� belirtilebilir. Bu t�r depolama �ekli vah�i depolama olarak adland�r�lmakta olup bu soruna acil ��z�m bulunmas� gerekir.

7 � An�z Yang�nlar�:�lkemizin bir�ok ilinde sorun olarak varl���n� �zellikle hasat mevsiminde hissettiren bu sorun, biyo�e�itlili�in tahribine ve tar�m topra��n�n �zelli�inin bozulmas�na neden olmaktad�r. Buna ra�men, Kahramanmara� �li�nde, �zellikle Temmuz-A�ustos d�neminde an�z yang�nlar� g�r�lmektedir. Bu sorunun giderilmesi i�in �ift�ilerin e�itilmesi ve bi�erd�verlerin ekin sap�n� k�ke olduk�a en yak�n yerden bi�mesini sa�layan ekipmanlar�n geli�tirilmesi gerekir.

8 � Ba�ka �evre Sorunlar�:Bunlar�n d���nda caddelere geli�ig�zel at�lan ��pleri, bilin�siz vatanda�lar�n yollara tiksindirici bir bi�imde t�k�rmeleri �evre sorunu olarak belirtilebilir.

KAHRAMANMARAޒIN �EVRE SORUNLARINA
��Z�M �NER�LER�

1 � Kararl� ve gecikmeksizin yap�lan denetimler: Hem Valilik ve hem de Belediye Y�netimleri �evre konusuna �zel �nem vererek denetim yapmal�d�r.

2 � �ehir merkezlerinin at�ksu ar�tma tesislerine kavu�turulmas�: Bilindi�i kadar�yla Kahramanmara� merkez il�e ba�ta olmak �zere kanalizasyon at�klar� do�rudan do�ruya al�c� ortama verilmekte, herhangi bir ar�tma i�lemine tabi tutulmamaktad�r. Bu durumda, akarsu ve �aylar�n kirlenmesi g�ndeme gelmektedir. Bunun i�in, �zellikle �ller Bankas� kaynaklar� ve �evre ve Orman Bakanl���n�n teknik deste�i sa�lanarak su kirlili�i bak�m�ndan kurulmas� gereken altyap� tesisleri biran �nce kurulmal�d�r.

3 � A�a�land�rma �al��malar�: �ehir etraf�nda ye�il ku�ak olu�turulmal�d�r. B�ylece, huzurlu ve sakin ortam sa�lanmal�d�r. Bu konuda �zellikle Belediyelere ve vatanda�lara b�y�k g�rev d��mektedir.

4 � Halk�n bilin�lendirilmesi i�in e�itim ve yay�n faaliyetleri: �evre konusunda halk�n bilin�lendirilmesinin �nemi b�y�kt�r. Bu nedenle e�itim ve yay�n faaliyetlerine a��rl�k verilmelidir. Bu hususta da halkla birebir diyaloglar� olan belediye y�netimlerine b�y�k g�revler d��mektedir.

SONU�:Kahramanmara���n �evre de�erlerinin bozulmamas�, zengin �evre varl�klar�n�n herg�n artmas� dile�imizdir. Bunun i�in herkese g�rev d��mektedir. Zira, �evre konusu herkesi ve her vatanda�� ilgilendirmektedir. Ya�am� derinden etkilemektedir. Bunun i�in hem Kamu�nun hem de �zel sekt�r�n duyarl� olup, konuya bilin�li yakla�mas� gerekir.

Ahmet SANDAL
Ba�m�fetti�
Kamu Y�netimi Uzman�

6727 kez okunmu�tur.